κατάθλιψη: φίλος ή εχθρός;

Αργά ή γρήγορα στις ζωές των περισσότερων από μας θα έλθουν εκείνες οι στιγμές που οι βεβαιότητες γίνονται εφιάλτες: μια δουλειά που δεν μας αρέσει πια, ένας γάμος, σταθερός μεν αλλά που τώρα δεν εκφράζει τις βαθύτερες επιθυμίες μας,

μια αγανάκτηση για την υπακοή μας στις προσδοκίες των άλλων και μια ανάγκη επανάστασης στην τυραννία τους, μια ξαφνική απώλεια προσώπων ή μια αποσταθεροποίηση των συνθηκών ζωής. Είναι εκείνες οι στιγμές που νιώθεις πως είσαι ο «κανένας», γιατί δεν ξέρεις πια ποιος είσαι στ΄αλήθεια , ούτε ξέρεις και πού πας. Παραμένεις αμήχανος στο σταυροδρόμι για να κοιτάξεις στη συνέχεια με αγωνία-ψιθυριστή ή κραυγαλέα- τα άγνωστα παρακλάδια του. Ένα μόνο ξέρεις: ότι αρνείσαι να συνεχίσεις την γνωστή διαδρομή.

Εκτροχιάσθηκα ;

Κάποτε πίστευες ότι ο θυμός είναι αχαρακτήριστη συμπεριφορά, η διεκδίκηση περιττή για ευγενικές ψυχές, ενώ η κοινωνική απόσυρση ή η σιωπή είναι η καλύτερη απάντηση του « πολιτισμένου» ανθρώπου στις αδικίες. Και τώρα, ξαφνικά, θυμώνεις με το παραμικρό, ζητάς να επιβάλλεις ό,τι θεωρείς δίκιο σου. Κι εκεί τρομάζεις, αυτό-αμφισβητείσαι, μπερδεύεσαι πού είναι τα όριά σου και τα όρια των άλλων. Πλημμυρισμένος από σκέψεις φόβου, άπειρους δισταγμούς, αμφισβητείς και τις πιο δυνατές επιθυμίες σου, σχεδόν όλες τις έμφυτες ικανότητές σου, ενώ οι παλιές επιτυχίες σου φαντάζουν ερείπια μιας ολοκληρωτικά αποτυχημένης ζωής.

Θα χρειασθεί να εστιασθείς προσεκτικά στις συνθήκες εκεί έξω, μέχρι να πάρεις το θάρρος και το ρίσκο να τις αλλάξεις.

Μάθε καλά τον εχθρό σου για να τον κάνεις φίλο σου

Σε ποια φάση ζωής βρίσκεσαι;

Η μάλλον σε ποιο σταθμό της ζωής έχεις φτάσει;

Εσύ και μόνο εσύ θα αποφασίσεις αν ο συναισθηματικός πόνος είναι ένα μήνυμα, ένα « σύμπτωμα» μιας βαθύτερης ανάγκης που δεν εισακούεται. Όπως και τα σωματικά, τα ψυχικά συμπτώματα είναι αιτήματα αλλαγής «κάτι δεν πάει καλά με τη ζωή μας και όχι με μας τους ίδιους», ίσως ακολουθείς μια πορεία που θέλει διόρθωση τώρα. Συμπεριφορές και απόψεις , χρήσιμες σε μια άλλη φάση ζωής μπορεί στο τώρα όχι μόνο να σου είναι άχρηστες αλλά και επικίνδυνες για τα όνειρα που άφησες στην άκρη ή την κοινωνικότητα που εσύ αναζητούσες. Για παράδειγμα ένας υπέροχος νεανικός γάμος. Σε μια επόμενη ή μεθεπόμενη ηλικιακή φάση, μπορεί να αφήσει ακάλυπτες τις βαθύτερες αξίες και ανάγκες σου. Μια τέτοια εκκρεμότητα διατηρεί μεν το γάμο αλλά καθόλου σπάνια μπορεί να σε οδηγήσει σε κατάθλιψη.

Μαθαίνω να χάνω

«Η κατάθλιψη μου μου δηλώνει πως δεν ξέρω να χάνω» (Julia Kristeva)

«Μαθαίνω να χάνω» σημαίνει μια αναπόφευκτη απώλεια ελέγχου επί των οικείων μέχρι τώρα καταστάσεων, εκείνων των «σταθερών» της ζωής σου που σε οδήγησαν στο συμβιβασμό και στη συνέχεια στον ψυχικό πόνο. Μια κακοπληρωμένη αλλά σταθερή για παράδειγμα εργασία, αν και δεν προσφέρει καμιά ικανοποίηση, αν και εξασφαλίζει ένα σημείο οικονομικής αναφοράς, μπορεί να είναι η αποκλειστική αιτία μιας κατάθλιψης. Θα χρειασθεί να την χάσεις μέχρι να ακολουθήσεις εκείνες τις εργασιακές επιθυμίες που αναζητούσες κάποτε επίμονα, από τις οποίες πιθανά αποκόπηκες χωρίς την πραγματική σου θέληση.

Μαθαίνω να αξιοποιώ τον πόνο

«Ο πόνος μου γυρνά το μυαλό» συνηθίζουμε να λέμε αλλά πιθανά να σκεφτόμαστε μόνο ένα μέρος από τα μηνύματα που περιέχει αυτός ο ψυχικός πόνος. Το πιο έκδηλο περιεχόμενο αυτών των μηνυμάτων είναι ο βαθιά ριζωμένος φόβος για τα αρνητικά σχόλια, την κριτική και την απόρριψη του στενού και του ευρύτερου περιβάλλοντος μπροστά στις ενδεχόμενες αλλαγές σου, φόβος που σε κάνει να πιστεύεις ότι κάτι δεν πάει καλά με το μυαλό σου.

Το άδηλο περιεχόμενο του ψυχικού πόνου είναι το πιο γνήσιο και πιο αυθεντικό για σένα και έχει νόημα.

Η κατάθλιψη έχει νόημα

Οσο περισσότερο αναζητά κάποιος τα ξεχασμένα σχέδια ζωής και τις εξοστρακισμένες επιθυμίες του τόσο πιο εύκολα θα βιώσει τον πόνο της κατάθλιψης, με την ελπίδα της αλλαγής να κάνει διστακτικά την εμφάνισή της. Μετουσιώνοντας τον συναισθηματικό πόνο σε έργα και σε πράξεις που θα αλλάξουν τη ζωή σου το πιθανότερο είναι να χαράξεις μια αλλαγή πορείας προς μια άλλη κατεύθυνση. Εδώ, «η γονική συναίνεση δεν είναι επιθυμητή»!

Προς τα πού να πάω;

Καταφύγιο σ΄αυτές τις κρίσεις ζωής ο εσωτερικός σου κόσμος. Εκεί θ΄αποσυρθείς ,σε μια προσπάθεια να αποκοπείς απ΄ό,τι εκεί έξω σε πληγώνει. Είναι αυτός ο εσωτερικός κόσμος που με την βαθιά σοφία και γνώση του έχει πάντα την δύναμη να γίνει ο αληθινός οδηγός σου. Αυτός θα σε οδηγήσει αργότερα ξανά εκεί έξω, στον εξωτερικό κόσμο, μέσα από την βαθιά επίγνωση του εαυτού σου, αρκεί να μην τρομάξεις από μια- συνήθως προσωρινή- αποσταθεροποίηση.

Αποσταθεροποίηση= Αποδόμηση και αναδόμηση καταστάσεων

Η αμφιβολία για το δικαίωμα στην αλλαγή είναι αρκετή για να δημιουργήσει ένα σωρό εμπόδια και δισταγμούς.

Η συγκέντρωση στις αδυναμίες και όχι στις δυνάμεις σου είναι επίκτητη άρα ψευδής. Θα χρειασθεί να θυμηθείς ξεχασμένες ικανότητες και δυνατότητες

Αναζήτηση ανθρώπων ικανών να σε στηρίξουν και απομάκρυνση άλλων που εμποδίζουν τις επιθυμητές σου αλλαγές.

Ορια και αντικειμενικά εμπόδια είναι δυο διαφορετικές έννοιες που πολλοί τις ταυτίζουν. Μη φοβάσαι τον θυμό σου, είναι το καλύτερο αντικαταθλιπτικό όταν τον εκφράζεις με επιχειρήματα, ήρεμα και σταθερά.

Προσοχή στις μεταμφιέσεις: ο φόβος για τις συνέπειες στο στενό ή ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον, η βίωση μιας πιθανής αρνητικότητας ή απόρριψης οδηγούν πολλούς ξανά σε δρόμους μιας αδιέξοδης αλλαγής. Η εργασιομανία, η αναζήτηση υψηλών επιδόσεων, η συνεχής δραστηριότητα, αν και είναι κοινωνικά αποδεκτές, δημιουργούν εύθραυστες ισορροπίες , ανίκανες να καλύψουν τα κενά και τις επιθυμίες σου.

Ελπίδα και χρονική αναβολή, έως ότου οι συνθήκες αλλαγής να είναι ευνοϊκότερες

Δέσμευση ότι θα αντέξεις τις αλλαγές που αποφάσισες.

Αποταύτιση αν στο περιβάλλον σου υπάρχει πάσχον αγαπημένο πρόσωπο θα το βοηθήσεις πολύ περισσότερο αν δεν ταυτίζεσαι με το πρόβλημά του. Η προσωπική ζωή, η χαρά και η αισιοδοξία δεν είναι προδοσία

«Που και που δεν βλάπτει λίγη στενοχώρια» (Julia Kristeva)

Συχνά η κατάθλιψη συναντά ιδιαίτερα ευφυείς ανθρώπους, διορατικούς και ευαίσθητους που έχουν την άνεση να αντιληφθούν την πολυπλοκότητα των καταστάσεων τόσο του εσωτερικού όσο και του εξωτερικού κόσμου. Είναι προτιμότερο να «εγκαταλείψουν» τον καταθλιπτικό χώρο, διατηρώντας ακέραιη μόνο την ευαισθησία τους και όχι την καταθλιπτική ματιά τους.

Μαρία Λασσιθιωτάκη

 Πηγή